 |
Phân loại khoa học
• Giới (Regnum): Animalia (Động vật)
• Ngành (Phylum): Arthropoda (Chân khớp)
• Lớp (Classis): Malacostraca (Giáp xác)
• Bộ (Ordo): Decapoda (Mười chân)
• Phân bộ (Subordo): Pleocyemata
• Liên họ (Superfamilia): Alpheoidea
• Họ (Familia): Alpheidae (Tôm súng)
• Chi (Genus): Alpheus hoặc Synalpheus (Hai chi phổ biến nhất)
Tôm súng có hơn 600 loài, chủ yếu thuộc hai chi lớn là Alpheus và Synalpheus. Loài Synalpheus thường sống tập trung trong các rạn san hô và có thể sống theo bầy đàn, trong khi Alpheus phổ biến hơn trong các môi trường đa dạng như cát, bùn hoặc rạn san hô.
Giới thiệu chung
Tôm súng (Pistol shrimp) là một loài tôm thuộc họ Alpheidae, nổi bật với chiếc càng đặc biệt có khả năng tạo ra sóng xung kích dưới nước. Chúng sống chủ yếu ở các rạn san hô, cát và khu vực nước nông nhiệt đới.
Đặc điểm nổi bật
- Càng đặc biệt: Một bên càng của tôm súng phát triển lớn hơn hẳn so với càng còn lại và có cấu trúc như một khẩu súng. Khi đóng nhanh càng này, nó tạo ra một bong bóng khí di chuyển với tốc độ cực nhanh.
- Âm thanh mạnh mẽ: Khi bong bóng khí vỡ ra, nó tạo ra sóng xung kích có thể đạt đến 210 dB, đủ lớn để làm choáng con mồi nhỏ.
- Nhiệt độ cao: Khi bong bóng khí sụp đổ, nhiệt độ tức thời có thể đạt khoảng 4.700°C, gần bằng nhiệt độ trên bề mặt Mặt Trời. Tuy nhiên, nhiệt lượng này chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian cực kỳ ngắn, nên không gây ảnh hưởng đáng kể đến môi trường xung quanh.
- Tầm bắn: Sóng xung kích mà nó tạo ra có thể gây tác động trong phạm vi khoảng 2-4 cm.
Hành vi và sinh thái
Tôm súng thường có mối quan hệ cộng sinh với cá bống (goby). Tôm đào hang trú ẩn, trong khi cá bống giúp cảnh báo nguy hiểm. Điều này giúp cả hai loài cùng tồn tại an toàn hơn.
Môi trường sống
Chúng thường xuất hiện ở vùng biển nhiệt đới, đặc biệt là các rạn san hô, bãi cát và khu vực đáy biển có nhiều nơi ẩn nấp. Tôm súng thường được tìm thấy ở vùng nước nông nhưng cũng có thể sống ở độ sâu lên đến 50m.
Ứng dụng khoa học
Cơ chế hoạt động của càng tôm súng đang được nghiên cứu để ứng dụng trong công nghệ sonar, vũ khí âm thanh, và cả trong kỹ thuật tạo xung siêu âm để phá hủy tế bào ung thư.
Kết luận
Tôm súng là một trong những loài giáp xác thú vị nhất dưới đại dương. Khả năng tạo ra sóng xung kích mạnh mẽ của chúng không chỉ giúp săn mồi mà còn mở ra nhiều hướng nghiên cứu khoa học đầy tiềm năng.
Tài liệu tham khảo
Versluis, M., Schmitz, B., von der Heydt, A., & Lohse, D. (2000). How snapping shrimp snap: Through cavitating bubbles. Science, 289(5487), 2114-2117.
Lohse, D., Schmitz, B., & Versluis, M. (2001). Snapping shrimp make flashing bubbles. Nature, 413(6855), 477-478.
Brujan, E. A., Keen, G. S., Vogel, A., & Blake, J. R. (2002). The final stage of cavitation bubble collapse near a rigid boundary. Physics of Fluids, 14(1), 85-92.
Delius, M. (2000). Medical applications of extracorporeal shock waves. Shock Waves, 10, 1-8.
Radford, C. A., Jeffs, A. G., Tindle, C. T., & Montgomery, J. C. (2008). Resonating sea urchin skeletons create coastal choruses. Marine Ecology Progress Series, 362, 37-43.