 |
| Cá Genicanthus melanospilos cái |
Cá thiên thần đuôi én (Genicanthus melanospilos) là một trong những loài cá cảnh biển được yêu thích nhờ vào vẻ ngoài duyên dáng, màu sắc tao nhã và đặc biệt là tính cách hiền lành, phù hợp với các bể san hô.
Ngành (Phylum): Chordata – Động vật có dây sống
Lớp (Class): Actinopterygii – Cá vây tia
Bộ (Order): Perciformes – Bộ cá vược
Họ (Family): Pomacanthidae – Họ cá thiên thần
Chi (Genus): Genicanthus
Loài (Species): Genicanthus melanospilos
Tên tiếng Anh thường gọi là Swallowtail Angelfish hoặc Spotbreast Angelfish, còn tiếng Việt gọi là cá thiên thần đuôi én – vì chiếc đuôi hình chữ V như cánh én rất đặc trưng.
Đặc điểm ngoại hình & giới tính
Cá thiên thần đuôi én có thân hình thon dài, màu sắc chủ đạo là xanh ánh tím kết hợp cùng dải màu vàng trên lưng, tạo nên một vẻ ngoài hài hòa và bắt mắt. Đuôi của chúng chia chẻ rõ, viền đen sắc nét như đuôi én – đặc điểm giúp dễ dàng nhận biết.
Loài cá này thể hiện rõ sự lưỡng hình giới tính (sexual dimorphism):
Con đực có kích thước lớn hơn, thân có các sọc đen mảnh chạy dọc, đuôi dài và nổi bật.
Con cái thường không có sọc, màu nhạt hơn và kích thước nhỏ hơn.
Đặc biệt, cá thiên thần đuôi én là loài lưỡng tính tuần tự (sequential hermaphrodite): cá cái có thể chuyển đổi thành cá đực khi cần thiết, thường xảy ra khi cá đực trong bầy chết hoặc biến mất.
Tập tính & sinh thái học
Cá sinh sống tự nhiên ở các vùng biển ấm, nước sâu từ 15–70m, tập trung quanh các rạn san hô ở khu vực Tây Thái Bình Dương như Philippines, Indonesia, Papua New Guinea…
Chúng thường sống thành từng cặp hoặc nhóm nhỏ, bơi lội nhịp nhàng trong dòng chảy, hiếm khi ẩn nấp. Trong hồ nuôi, cá thiên thần đuôi én có tính cách ôn hòa, không gây hấn với cá khác, thích hợp nuôi trong các bể cộng đồng và reef tank.
Cách chăm sóc trong hồ nuôi
Cá cần một bể rộng để có không gian bơi, dòng chảy vừa phải, và nên được cho ăn đa dạng để bổ sung dưỡng chất và giữ màu sắc đẹp. Trong môi trường tốt, cá có thể sống từ 5–7 năm hoặc lâu hơn.
An toàn với san hô không?
Khác với nhiều loài cá thiên thần khác thường phá san hô, Genicanthus melanospilos là một trong số ít loài hoàn toàn “reef safe”, nghĩa là không cắn polyps san hô, không ăn sò, hàu hay hải quỳ. Điều này khiến chúng trở thành lựa chọn lý tưởng cho người chơi bể reef, ngay cả khi nuôi chung với san hô SPS, LPS hay các loài zoanthid nhạy cảm. Tuy nhiên, mỗi cá thể vẫn có hành vi riêng biệt. Cần theo dõi trong vài ngày đầu khi mới thả cá vào bể.
Lưu ý khi nuôi
- Tránh nuôi hai con đực chung một bể nếu không đủ rộng, vì có thể xảy ra tranh giành lãnh thổ
- Có thể nuôi theo cặp (một đực, một cái) nếu muốn theo dõi hành vi giao phối thú vị.
- Nên bổ sung rau, tảo biển để tránh cá đói và đi "thử" các sinh vật sống khác.
Kết luận
Cá thiên thần đuôi én là một loài cá vừa đẹp vừa thân thiện, không chỉ tô điểm cho bể san hô bằng vẻ thanh thoát của mình mà còn không gây hại cho hệ sinh vật bên trong. Với tập tính hiền lành, khả năng thích nghi tốt, và sự an toàn với san hô, chúng là sự lựa chọn tuyệt vời cho cả người chơi mới lẫn dân chơi hồ biển lâu năm.