1. Tên gọi và phân loại
- Tên Việt Nam: Cá Thù lù
- Tên
tiếng Anh: Moorish Idol
- Tên
khoa học: Zanclus cornutus
Phân loại khoa học:
- Ngành
(Phylum): Chordata (Động vật có dây sống)
- Lớp
(Class): Actinopterygii (Cá vây tia)
- Bộ
(Order): Acanthuriformes (Bộ cá đuôi gai)
- Họ
(Family): Zanclidae (Chỉ có duy nhất loài Zanclus cornutus
trong họ này)
2. Đặc điểm nhận dạng
Cá Moorish Idol rất dễ nhận ra nhờ dáng vẻ nổi bật:
- Thân
dẹt, hình oval, màu trắng sáng với ba dải màu: đen tuyền, vàng óng và trắng
bạc.
- Vây
lưng kéo dài thành một dải lụa mềm mại uốn theo dòng nước, tạo nên vẻ đẹp
rất uyển chuyển.
- Mõm
dài, nhọn – thích hợp để thọc vào các kẽ đá san hô tìm thức ăn nhỏ.
- Khi
trưởng thành, kích thước phổ biến khoảng 18–23 cm, nhưng trong tự nhiên có
thể đạt tới 25 cm.
3. Tập tính
- Tính
cách:
Tương đối hiền lành, không hung dữ nhưng có thể phòng thủ lãnh thổ nếu không gian nuôi quá chật. Khi được nuôi trong bể rộng, cá thường bơi theo nhóm nhỏ hoặc đi cặp, tạo thành những đường lượn tuyệt đẹp trong nước. - Môi
trường sống tự nhiên:
Sống chủ yếu tại các rạn san hô ven bờ, khu vực san hô nứt vỡ, đá ngầm của Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương, từ vùng Đông Phi đến Hawaii. - Tập
tính ăn uống:
Là loài ăn tạp, với chế độ ăn chủ yếu gồm: - Hải
miên (bọt biển)
- Hải
quỳ nhỏ
- Tảo
biển
- Sinh
vật phù du bám rạn
- Đôi
khi gặm các mảnh san hô mềm để tìm vi sinh vật
4. Cách chăm sóc trong bể cá
- Mức
độ khó:
Rất khó nuôi, đặc biệt với người mới chơi. - Điều
kiện nước:
- Nhiệt
độ: 24–27°C
- Độ
mặn: 1.023–1.025 SG
- pH:
8.1–8.4
- Bể
tối thiểu: 400–500L (ưu tiên bể dài, nhiều khoảng bơi thoáng)
- Chế
độ ăn:
- Rất
kén ăn khi nuôi trong bể kín.
- Cần cung cấp:Bọt biển, tảo biển khô, Artemia, mysis shrimp, thức ăn gel tự chế
- Cho
ăn nhiều lần trong ngày (2–3 lần) để tránh suy kiệt.
- Hệ
thống lọc:
Cần lọc cực mạnh, skimmer chất lượng cao, nước ổn định và dinh dưỡng thấp (low nutrient system) vì cá rất nhạy cảm với nitrate và phosphate cao.
5. Có an toàn với san hô không?
- Đánh
giá: Không hoàn toàn an toàn với rạn san hô (reef-safe).
- Chi
tiết:
Cá Moorish Idol có xu hướng gặm hải miên (bọt biển) và đôi khi thử mổ vào các loại san hô mềm, zoanthids hoặc san hô LPS (san hô polyp lớn).
Trong bể có san hô, chúng có thể: - Ăn
nhấm nháp polyps san hô mềm
- Cắn
đầu các san hô LPS như Acanthastrea, Duncan
- Ít khi gây hại đến SPS (san hô cứng polyp nhỏ), nhưng cũng không đảm bảo 100%.
Moorish Idol không phải là loài hoàn toàn reef-safe. Nếu nuôi chung với
san hô, cần quan sát kỹ và chuẩn bị tinh thần cho việc cá có thể gặm san hô
trong bể.
6. Ý nghĩa biểu tượng
Trong nhiều nền văn hóa, cá Moorish Idol được xem như biểu
tượng của:
- May
mắn
- Hạnh
phúc viên mãn
- Sự
trường tồn
Tên "Moorish" bắt nguồn từ niềm tin của người
Moors rằng cá này mang lại sự thịnh vượng.